Bệnh xơ cột bên teo cơ (ALS) là một rối loạn thần kinh tiến triển gây ra sự thoái hóa của neuron vận động trong não và tủy sống. ALS ảnh hưởng đến chức năng phổ biến nhất là tình trạng yếu và tàn phá cơ chi trên.
Ảnh hưởng của sụt cân đến tiến triển bệnh ALS
Sụt cân là một hiện tượng thường gặp trong quá trình tiến triển của bệnh ALS, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và khả năng sống sót của bệnh nhân. Các nghiên cứu cho thấy, bệnh nhân với chỉ số BMI cao hơn tại thời điểm tham gia thử nghiệm lâm sàng có tỷ lệ sống sót cao hơn. Duy trì cân nặng ổn định và đáp ứng nhu cầu calo là thách thức, đặc biệt với bệnh nhân gặp khó khăn trong việc nuốt hoặc bị liệt chi trên.
Nguyên nhân gây sụt cân ở bệnh nhân ALS
- Suy giảm chức năng cơ bắp: ALS là một bệnh dẫn đến suy giảm và mất chức năng của các cơ bắp. Khi cơ bắp không hoạt động như bình thường, tiêu hao năng lượng của cơ thể giảm đi và do đó cơ thể tiêu thụ ít calo hơn.
- Khó khăn trong việc nuốt và ăn uống: khó nuốt, là một triệu chứng phổ biến trong ALS. Điều này có thể làm cho việc ăn uống trở nên khó khăn và mất hứng thú với thức ăn, dẫn đến việc tiêu thụ calo giảm.
Quản lý dinh dưỡng cho bệnh nhân ALS ở những giai đoạn đầu
Nhiều bệnh nhân ALS vì nhiều lí do mà chán ăn, không thèm ăn. Tuy nhiên, duy trì cân nặng ổn định là rất quan trọng để ngăn chặn sự mất cân và cải thiện tình hình sau đó. Lưu trữ chất béo đóng vai trò quan trọng để đối phó với sự tiến triển của bệnh. Nếu bạn đang mắc các bệnh khác như tiểu đường, bạn cần phải cẩn thận, tuy nhiên, tạm thời hãy để qua một bên những lo lắng về cholesterol hoặc xơ cứng động mạch và tập trung vào việc cung cấp đủ lượng calo.
Nếu bạn đang đấu tranh để duy trì cân nặng, chuyên gia dinh dưỡng của bạn có thể sẽ đề xuất các cách để tăng lượng calo của bạn mà không cần ăn một lượng thức ăn lớn hơn đáng kể mỗi ngày. Điều này có thể được thực hiện bằng cách ăn các loại thực phẩm giàu protein, tiêu thụ nhiều chất béo lành mạnh hơn như bơ và dầu ô liu, và thêm các món có hàm lượng calo cao như bơ, đường, mật ong và sữa nguyên chất vào bữa ăn của bạn. Thay vì ăn 3 bữa mỗi ngày, nên chia thành 4 hoặc 5 bữa và phát triển thói quen ăn đều ngay cả khi bạn không cảm thấy đói và nỗ lực tiêu thụ thức ăn giàu calo.
Thay đổi khẩu phần ăn
Đảm bảo rằng bạn chọn những thức ăn dễ nhai và nuốt mà không gặp vấn đề nghẹn. Chuyên gia/bác sĩ dinh dưỡng có thể gợi ý bạn thay đổi thành thức ăn mềm hơn, xay nhuyễn thức ăn và thêm nước sốt hoặc nước thịt để giúp thức ăn trở nên dễ nhai và tránh thức ăn khô hoặc vụn rơi có thể gây tắc nghẽn trong miệng hoặc cổ họng của bạn.
Giữ cơ thể được cung cấp đủ nước cũng rất quan trọng. Bệnh nhân ALS thường phải đối mặt với thách thức để uống đủ 8-10 cốc nước mỗi ngày được khuyến nghị. Có nhiều lý do cho điều này, bao gồm nguy cơ nghẹn khi uống và mong muốn giảm thiểu việc đi vệ sinh. Tuy nhiên, việc duy trì cân bằng nước trong cơ thể là quan trọng để duy trì sức khỏe và tránh các triệu chứng của sự thiếu nước như táo bón, mệt mỏi, đau đầu và nước tiểu đậm màu, có thể gây khó khăn khi nuốt. Nếu bạn thấy mình gặp khó khăn khi uống chất lỏng "loãng" như nước hoặc nước trái cây, bạn có thể thêm chất làm đặc thương mại để giúp việc nuốt dễ dàng hơn. Bạn cũng có thể muốn sử dụng đồ uống đặc hơn như sinh tố, sữa lắc, mật hoa và đồ uống sữa chua. Hãy nhớ rằng cà phê và rượu có thể làm mất nước trong cơ thể.
Tiết kiệm năng lượng cũng rất quan trọng. Vì nhiều hạn chế trong vận động cũng như di chuyển, với bất kỳ hoạt động hàng ngày nào khác, bạn cũng nên cố gắng tiết kiệm năng lượng trong khi ăn uống. Việc tiêu hao năng lượng không cần thiết chỉ làm tăng lượng calo bạn cần tiêu thụ. Nếu bạn mất 45 đến 60 phút để hoàn thành một bữa ăn, bạn có thể đốt cháy nhiều calo hơn. Hãy nhờ người chăm sóc của bạn cắt thức ăn thành những miếng nhỏ hơn trước khi bạn bắt đầu ăn. Hãy lưu ý về vị trí của bạn và khoảng cách bạn cần di chuyển để cắn từng miếng thức ăn.
Quản lý dinh dưỡng cho bệnh nhân ALS ở giai đoạn giữa và cuối
Ở những giai đoạn cuối cùng, một số bệnh nhân sống với ALS cũng sẽ cần sử dụng ống tiêm dinh dưỡng (ống dẫn vào dạ dày) để duy trì việc cung cấp dinh dưỡng qua đường miệng.
Các chất bổ sung dinh dưỡng thường được kết hợp với ống tiêm dinh dưỡng, tuy nhiên, bất kỳ thực phẩm nào cũng có thể được tiêu thụ qua phương pháp này miễn là chúng được xay nhuyễn thành dạng lỏng. Ở một số trường hợp, việc kết hợp thành phần dinh dưỡng tự nấu sẽ phù hợp hơn so với việc sử dụng các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng có sẵn trên thị trường và thậm chí còn tiết kiệm chi phí hơn khi so sánh với việc mua các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng đã chế biến sẵn.
Lợi Ích của Việc Đặt Ống Thông Dạ Dày:
Việc đặt ống thông dạ dày sớm mang lại nhiều lợi ích như duy trì đủ lượng nước, sử dụng thuốc an toàn, giảm nguy cơ viêm phổi do hít phải, và hỗ trợ duy trì cân nặng. Quyết định này nên được thực hiện sau khi thảo luận kỹ lưỡng với đội ngũ y tế chăm sóc.
Tóm lại:
Quản lý dinh dưỡng là một phần quan trọng của việc chăm sóc bệnh nhân ALS, từ việc tăng cường calo đến việc sử dụng ống tiêm dinh dưỡng ở giai đoạn sau của bệnh. Mục tiêu là duy trì trọng lượng cơ thể và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống của bệnh nhân.
Ban biên tập